Pa se vergeet siekte

Pa se vergeet siekte

Ek was in Sussie se kamer toe ek die slag hoor. Die huis was omtrent net glas. Uit haar kamer kon ek oor die balkon tot in die sitkamer sien. Ek het opgekyk en my pa in die sitkamer gesien. Hy het verbouereerd van die vloer probeer opstaan. Sy bril vasgeklem in sy hand. Ek het nader gestorm en hom opgehelp. Hy het verward  en verskrik met groot gerekte bruin oë na my gekyk. Hy kon nie verstaan wat hy plat op die  vloer soek nie.  Hy was skaars op sy voete, toe sy oë alle uitdrukking verloor en hy voor my oë op die grond neerslaan. Asvaal en met bewende vingers het ek Burt gebel..

Burt het pa dadelik na die dokter geneem. In die spreekkamer het hy nog so aanval gekry. “Verkalte are” was die dokter se uitslag. Hy mag nooit weer motor bestuur of alleen gelos word nie. “Hy het nie meer baie dae nie.” het die dokter gesê. Laat weet maar die kinders wat hom nog wil kom sien.

Dit het die begin van ‘n traumatiese tyd vir Pa, vir ons almal in die huis, maar veral vir Burt ingelui. Hy was die een wat die motor se sleutels moes wegvat by pa. Pa het dit tog so geniet om die kinders rond te ry. Hy het onbegrypend na Burt gekyk en hom in sy kamer toegesluit. Later het Millie met trane in die oë kom se:”Oubie het vreeslik gehuil.”

Op die oog af was pa nog dieselfde man wat baie jonger gelyk en baie fikser as die meeste mense van sy amper 70 jaar was. Verstandelik baie vinnig agteruit gegaan. Die een aanval op die ander het gevolg. Na so aanval kon hy niks onthou nie. Burt was die een wat hom met die grootste deernis opgetel en sy wonde versorg het. “Kom ou dad,’ sou hy sê en Pa sorgsaam ophelp, “alles is reg, kom drink gou die bietjie coke.” Pa se gunsteling drankie. Dan sou hy maar ‘n pleister plak, of room aan die blou kolle smeer.

Burt het Pa so goed geken. Hy het sommer gesien as Pa ‘n aanval gaan kry. Hy het dan pa se aandag probeer aflei. Soms het dit gehelp. Dit het dan gelyk of pa uit ‘n droom wakker word. Soms kon hy keer dat pa homself nie te veel beseer nie.

Ons moes hom van sy kamer op die boonste verdieping ondertoe skuif na hy een aand ‘n erge aanval gekry het.Die kamer was gesluit. Ons het kom hoor rondval in sy kamer, dan was dit weer lank stil. Ons was amper mal aan die anderkant van die deur. Ten einde laaste moes Johnny met ‘n leer opklim en oupa se venster van buite oopbreek. Dit was chaos in die kamer. Oupa het bebloed op die vloer gesit. Stukkend gevalde meubels het om hom gele. Hy het bleek en met groot verskrikte oë na ons gekyk. Ek het geskok in die deur bly staan. Pa het sy bril opgesit en na my gekyk en gevra: “Goeienaand, en wie is u en van waar is u”? Ek het van skone skok histeries begin lag.

Ek het vir hom gesê wie ek is, maar hy het net nog meer verward geraak. Benoud vir Burt beduie dat die vreemde vrou moet loop, want hy het net in sy onderbroek en onderhemp op die vloer gesit.

Hierna het dinge baie vinnig agteruit gegaan. Hy het gehuil dat hy niks van my een suster hoor nie. Dit nadat sy getrou gebel en geskryf het. Hyt al hoe meer name ens vergeet. Die vreemdste was dat hy baie dinge uit sy kinderdae helder onthou het. Oor sommige dinge het hy gelag oor ander gehuil soos ‘n kind. Pa se eens briljante wakker brein het met rasse skrede sy vermoë verloor om op sy eens flinke manier te funksioneer. Vir my was dit asof daar elke dag nog ‘n liggie in Pa se oë afgeskakel is.

Tot op sy laaste dae het hy ‘n ongelooflike kennis van die Bybel gehad. Kon hy verse aanhaal asof hy dit gister geleer het. Sy stem het nog elke dag in gebed opgeklink.

Op die oog af was Pa nog dieselfde. Hyt nog saam met Burt gaan visvang. Elke dag sy oefening gedoen. Bedags vir Millie in die huis gehelp. Vir die kinders groot bakke goudbruin vetkoek gebak. By die eetkamertafel in die sonnetjie gesit en bybelstudie doen. Saans vir ons gewag op die stoep, sodat die kleinman die lang tuinpaadjie na hom kon oploop op sy wankelrige beentjies. Skelm vir die bedelaars sakkies kos aan die boom voor die huis gehang. Vir ure saam met Burt in die see vis gevang.

Hyt sy boeke, allerhande lee blikkies,boksies, skroefies enige “scrap” goedjies in sy kas gepak. Sy klere op sy boekrak gegooi. Sy laken aan die bed vasgewerk. Ontsteld geraak as Millie sy beddegoed of klere was. Baie kere onbegrypend na Burt gekyk as Burt ‘n pleknaam noem of van iemand praat wat hy nie meer kon onthou nie. Soms net vir lank op sy hande sit en afkyk.

Hy het oor en oor vra oor die kinders uitgevra. Waar hulle nou woon en wat hulle doen. Soms gedink hulle is nog op skool. Partykeer moeilik geraak en gesê hulle maak lelik met hom. My telkemale per dag herinner om my oudste broer wie hy vir jare nie gesien het nie, te kontak, al het het hom al verseker my broer gaan hom kom besoek.

Burt het Pa vir nog toetse geneem. Die uitslag was: Tipe epileptiese aanvalle as gevolg van ‘n breinbesering wat hy opgedoen het in die ongeluk waarin Ma baie jare vroeër oorlede is. Volgens die dokters was die skade noual baie groot en daar was niks wat hulle kon doen nie. As pa sy kop te lank agteroor hou, sou hy beroerte kry en sekerlik sterf. Ons het pa nie alleen gelaat nie. Burt se hart was gebreek, want pa was vir hom “ou dad” met wie hy alles kon deel. Sy groot visvang pel.

Saans het hy en pa op die stoep gesit en gesels. Ek het gesien hoe hy elke beskikbare uur saam met pa deurbring. Hoe hy  die tyd saam met pa uitgekoop het. Elke uur gekoester het.

Ons het maar gelag vir pa se dinge. Een middag toe ek by die huis kom, kom pa asvaal aangestorm. Ek skrik groot want ek kon sien hy wil slegte nuus met my deel. “Het jy gehoor wie is vandag dood?” vra hy uitasem. Ek word koud, en skud stom my kop. Die trane loop uit pa se oë. “Totius,” se hy, “kan jy glo, Totius.” Ek het my gesig in my hande verberg en gelag dat die trane loop: van verligting, en ja van skok, en hartseer oor my pa. Hy het ewe ‘n soet koppie koffie in my hand kom druk. ‘n Tissue gebring omdat ek so snik. As ons nie gelag het oor party goed nie, sou dit ons onder gekry het.  

Volgende keer: PA se dood